Birmanie: Kati na koningana ya mabele mpe kolela ya nzala, mokakatano moko ya mabe mpenza mpo na kosalisa bato.

Na Birmanie, mabelé ezali koningana, kasi nzala nde esalaka makɛlɛlɛ makasi koleka. Mpe na mawa nyonso, likambo yango ezali kokóma mpasi mingi. Nsima ya ba chocs sismiques ebele, mobulu ya bitumba ya bana mboka ezali kozonga makasi, kotikaka esika ya mpamba mpe population oyo ezali koganga mpo na nzala. Na contexte oyo ya mobulu, atako basusu balekisaka ntango na bango na kolanda bilaka ya kimia, basusu bakutanaka na bosolo ya molili mingi esika wapi saani ezali kotika na mbangu ya kobangisa.

Crise ya bilei

Lapolo ya Nations Unies ezali na ntembe te: pene na bato milio 17 ya Birmanie bazali sikawa na ezalela ya kozanga bilei. Motángo oyo ya kokamwa ezali komonisa mpasi ya nkuku oyo, na moi makasi, ebongwanaka kolela ya kozanga elikya. Kanisa koyiba mwa lipa na mwana oyo azali kokufa nzala - yango ezali pene na bosolo ya ba camps ya ba déplacés na Birmanie. Bato yango bazali kobunda mpo na kobika, nzokande bato ya politiki bamonani lokola bazali kozindisama na maloba ya polele te mpe oyo ezali na moboko te. Na ntango yango, loso ya loso, oyo kala ezalaki elembo ya bozwi, ekómi esika ya etumba ya lolenge mosusu: etumba mpo na kozwa bilei.

Matata oyo mazali kobimisa mbuma mabe

Atako koningana ya mabele ezali kolobelama na engumba, makamo ya solosolo euti na bitumba oyo ezali ntango nyonso kati na mampinga ya Leta mpe bituluku ya bibundeli. Mabota ekabwani, bamboka ekiti na mputulu mpe bozwi esili. Bitumba ya minduki ezali cocktail oyo epanzani mpe ebakisaka kozanga bilei. Banzela ekangami, bazando ekangami mpe milona esundolami. Ezalela ezali boye ete nkola mobimba ekokaki kokola kozanga koyeba nini bilei ya bokatikati elimboli. Ezali likambo ya kokamwa ndenge bitumba ebendaka na ba réserves ya énergie ndenge moko na nzala, etikaka elengi ya bololo na minoko ya baye bazali naino na elikya. Kasi communauté internationale ezali kosala nini? On dirait batu nionso bazo tala Birmanie neti bazo tala film ya somo esika bayebi fin ekozala tragique.

Libenga ya kosala likambo oyo batyaki likebi te

Mabiangi ya lisalisi ezali se koya, kasi bato ya nguya ya mokili bazali koyanola nini? Eyano ya kokima, lisungi ya biloko kozanga bolandi, mpe na nsuka, bilaka ya mpamba. Ba ONG bazali kosala nionso, kasi ekoka jamais sans changement ya direction ya monene na niveau politique. Ba Berbers oyo babombaka bilongi na bango na ba salons climatisés emonani lokola babosanaka ete koleka ba conférences mpe mawa oyo elakisami, ezali na bomoi ya bato na mpasi oyo ezali kobomama mikolo nyonso. Motuna ya solosolo etikali: ntango boni tokoki koyika mpiko na likambo wana ya mawa?

Ezali ntango ya kobakisa mbala mibale milende na biso mpo na kopesa lisalisi ya ntina mpe ya solosolo na baye bazali na mposa na yango, nzokande kotindika baye bazali na kati mpo na kosala boyokani oyo esengeli mpo na kosilisa cycle mabe oyo. Nzala na Birmanie ezali kaka mokakatano ya mboka te; ezali emoniseli ya mokili oyo elingi te komona mpasi ya basusu kino ekokóma na ndelo na yango moko. Soki tosali eloko te, crise oyo eko fuite inévitablement koleka libongo ya Birmanie, mpe mokolo mosusu biso banso tokokutana na ba conséquences ya silence complice na biso.