Ghana: Bokangami, bokangami mpe makoki ya bomoto na mpasi

Vague ya protestation oyo euti kosalema na Ghana, oyo mouvement “StopGalamseyNow” ebongisi, ebongwanaki protestation contre ba conditions ya boloko. Bato 52 baye bakangamaki, kati na bango activiste ya influence Oliver Mawuse Barker Vormawor , bakangamaki na ba conditions oyo etalemaki lokola ya bomoto te. Bazali kofunda bozangi bilei, mayi mpe bozwi ya bisika ya bopeto na ntango ya bokangami na bango. Traitement oyo ya scandale ebebisi image ya police ya Ghana mpe ebimisi mituna na oyo etali protection ya ba droits fondamentaux ya bana mboka.

Situation politique moko ya explosif

Bokangami ya batelemeli baye bosalamaki na ntango ya bokutani mpo na kotelemela mabanga ya ntalo na ndenge ya mabe, eyebani na kombo ya "galamsey", oyo ebebisaka zinga zinga mpe epesaka poison na mabele ya bilanga. Atako lolenge oyo ya mobilisation mbala mingi ezalaka na ba répercussions na domaine politique, affaire oyo ezuaki tournée particulièrement brutale na ba conditions ya détention oyo ba activistes ba décrire. Francis Xavier Sosu , avoka moko ya lokumu ya Ghana mpe mobundi ya ntomo ya bato, azwaki nokinoki bokonzi ya mokakatano ya mibeko, afundaki bapolisi mpe Leta ete basali mabe. Asakoli mokano na ye ya kofunda mpo na kobuka makoki ya bakangami.

Ba conditions ya détention : masolo ya alarme

Masolo ya ba activistes na ba avocats na bango ezo chilling. Bato oyo bakangamaki, oyo babombamaki na ba cellules oyo ezali na bopeto te, bakutanaki na mikolo mobimba kozanga bilei to mai ya komela. Kozanga bisika ya bopeto mpe bisika ya kokangama ebakisaka lisusu likambo yango. Oliver Barker Vormawor , ayebani mpo na activisme na ye na groupe #FixTheCountry , apamelaki na miso ya bato banso ba conditions eye, kobenga yango torture psychologique. Avocat ya baye batelemeli, Martin Kpebu , apamelaki mokano ya koboya caution na mabaku mingi, kobenga ezaleli yango ya mabe mpe ekeseni na makoki ya bomoto. Engebene na ye, bokangami ya bato baye eleki mpenza ndelo ya mibeko mpe ezali kolakisa tendance ya kotungisa ya kopekisa bato oyo bazali koboya makanisi.

Ba policiers na pression

Bapolisi ya Ghana, oyo basilá kobɛtama masasi mpo na mayele na bango oyo mbala mingi basalaka na nsɔmɔ, bazali kokutana na mpasi oyo ezali se kobakisama. Na bambula oyo euti koleka, bondimi kati na population mpe police ekomi na point ya kobukana, mingi mingi mpo na bokangami ya ba activistes, ba journalistes mpe ba opposants politiques. Likambo oyo ya sika ebebisi lisusu lokumu ya bakonzi, mpe ezali kotya ntembe na bokangami na bango na mibeko ya démocratie ya mboka.

Na kotalela mokili mobimba, bibongiseli mingi oyo etalelaka ntomo ya bato emonisaki mpe ete bazali komitungisa. Balapolo oyo elobeli ndenge oyo bato bakangamaka na Ghana emonisi ete misala yango esalemaka mingi te, mingimingi ntango bato bazali kotɛmɛla politiki oyo ezali kobimisa ntembe.

Klima ya kozanga kotyela bato motema oyo ezali se kokola

Na ngambo ya bifelo ya ba cellules ya bokangami, climat politique mobimba na Ghana ezali na tension lelo. Mouvement “StopGalamseyNow” ezali na kati ya misala miye mizali koningisa mboka, bana mboka bazali kolakisa bozangi bosepeli na bango na boyangeli bomengo ya bozalisi. “Galamsey” ezali kokoba kobebisa ezingelo, kobebisa bibale mobimba na biloko ya chimique oyo ezali na ngɛngɛ mpe kobebisa bisika oyo basali bilanga.

Bato oyo bazali kosala mobulu bakanisaka ete guvɛrnema mpe bakompanyi oyo ezali kosala mosala yango bazwaka matomba na mosala yango, nzokande bato ya mboka yango bazali konyokwama mpo na makambo oyo ezali na bomoi mpe na nkita. Nkanda oyo e catalyser ba mouvements citoyens lokola #FixTheCountry , oyo e dénoncer corruption mpe inefficacité ya bakonzi liboso ya ba problèmes wana.

Ba conséquences nini pona démocratie ya Ghana?

Likambo oyo ekoki kozala na bopusi ya koumela na makambo ya politiki mpe ya mibeko na Ghana. D’une part, brutalité ya ba policiers mpe ba conditions ya detention emonisaka drift autoritaire oyo ezali kotungisa, oyo ekoki komema ba manifestation ya sika mpe mobulu na kati ya bato. Epayi mosusu, boyangeli makoki ya bozalisi mpe bopemisi mingongo oyo ezali na bokeseni ezali kolakisa bozangi bokasi ya masolo kati na mbulamatari mpe bana mboka.

Soki mbala mingi balobaka ete Ghana ezali moko ya mikili oyo ezali stable mpe démocratie na Afrika ya Wɛsti, makambo oyo euti kosalema kala mingi te emonisi ete makambo ekoki kobongwana nokinoki. Traitement ya ba protestants mpe réponse ya gouvernement ekozala décisif mpo na avenir ya démocratie na mboka oyo. Société civile ezali sik’oyo kosenga bolukiluki ya lipanda mpo na bokangami boye mpe bobongisi ya misala ya police mpo na kopekisa mabe mosusu.

Libiangi ya kosala

Lokola matata ezali se komata, mangomba mingi ya mboka mpe ya mokili mobimba ezali kosenga na mbulamatari kotala lisusu mayele na yango mpe kopesa garantie ya ba conditions ya bokangami oyo ekokani na mibeko ya mokili mobimba. Libenga ya masolo kati na société civile mpe mbulamatari ezali kokoma ya mpasi mingi, kasi nzela ya kosilisa mpasi oyo emonani naino molai mpe epalangani na mitambo.

Likambo ya ba manifestants oyo bakangami mpo na kotelemela galamsey ezali mingi koleka kaka likambo ya sango : ezali elembo ya malaise profonde na Ghana, esika wapi bana mboka bazali kosenga boyangeli ya polele mpe kobatelama mingi ya makoki na bango ya moboko.