Mpela oyo ebomaka bato na Sahel: mpela oyo ezali kobebisa mingi liboso ya mbongwana ya klima

Ntango mabele oyo ekauki epesi nzela na nse ya mai

Sahel, etúká monene wana ya Afrika oyo ezali na mwa kokauka, na lisolo ya kala, ezalaki na ntango ya kokauka. Bambonge minene ya molunge mpe mabele oyo epasukaki esalaki elilingi ya esobe oyo ezalaki na boyambi te epai kuna mai, atako ezalaki mingi te lokola ezalaki na motuya mingi, ezalaki kobima kaka na mabaku oyo emonanaka mingi te. Kasi sikoyo, na bambula oyo euti koleka, emonani ete mai ezwi ekateli ya kozongisa makoki na yango... na mobulu.

Mbongwana ya klima ebebisi ba cycles ya bileko ya Sahel, mpe yango esalaki ete mbula ebɛtaka makasi. Résultat : ba inondations catastrophiques oyo sikoyo ezo affecter mbala na mbala région. Ba villages oyo ezindi na mayi, milona ebebi, ba familles déplacées... mbula na mbula, ba péages humains mpe matériels ezali kilo mingi.

Dérangement oyo ezali ko menacer région mobimba

Particulier ya mpela wana ezali que esalemaka na région oyo esi ezala fragile, oyo ezali marquée na insécurité, conflit, mpe nkita oyo ezali mingi mingi agraire. Mpo na ba communautés locales, mpela wana ezali kaka inconvénient te: ezali komonisa coup ya suka. Mabele ya bilanga ezindi na mai, banyama ebebaka mpe bandako, oyo mbala mingi etongamaka na ndenge ya ebandeli, etɛmɛlaka ntango molai te na mobulu ya mbonge.

Mbula oyo lisusu, bililingi ezali kosala malili. Banzela ebongwanaki bibale, bandako ekɔtaki na bibale, mpe bato bakangamaki. Kokɔta na bisika oyo makama esalemi ezali mpasi mingi, mpe yango esalaka ete misala ya kosunga bato ezala mpasi mingi koleka.

Ba prévisions ezali optimiste te

Bato ya mayele bandimaka ete likambo yango esengelaki kokóma makasi. Bokóli ya molunge ya mokili ezali kobongola mpenza ndenge oyo mbula ebɛtaka na etúká oyo ya mokili. Oyo ezalaki exception ezali kokoma norme ya sika: mbula ya makasi, elandi mpela ya minene.

Mbala mingi, bakonzi ya mboka mpe bibongiseli oyo esalisaka bato bazalaka na makambo mingi. Ba infrastructures, oyo ebongisami malamu te na makama wana ya sika ya climat, ezali na makoki te ya kokanga mayi to kopekisa mbeba. Ba digues epesi nzela, banzela elimwa, mpe ba populations bamimoni ete batikali na ba dispositifs na bango moko.

Dilemmes mpo na bakonzi mpe communauté internationale

Lokola baguvɛrnema ya etúká yango ekutani na makama yango, ekómi na mokakatano. D’une part, basengeli ko gérer ba urgences humanitaires oyo etali mpela. Epayi mosusu, batindami na makasi kokutana na mikakatano ya mikolo milayi oyo makambo maye mazali kobimisa, mingi mingi na oyo etali ba infrastructures, bilanga pe boyangeli mabele. Kasi motuna ezali boye: wapi kozwa misolo?

Misolo ya mokili mobimba, atako ezali na ntina mingi, ekokisaka ntango nyonso te bamposa. Kati na makambo ya mbalakaka ya bokengi mpe ya klima, ntango mosusu ezalaka mpasi mpo na kozala na bokatikati na makambo ya motuya. Kasi, bato ya mayele bazali na bomoko: kozanga eyano ya solosolo, makama wana ya biloko bizalisami ezali na likama ya kobimisa mikakatano ya solosolo, oyo ezongaka mbala na mbala mpo na kosalisa bato.

Na sikoyo ?

Motuna oyo etikali na eyano te ezali : ndenge nini tokoki kopekisa Sahel, déjà victime ya sécheresse mpe conflit, ezala mpe kozinda na mayi mbula na mbula ? Ba solutions emonani kaka mosika mpe très concrète te. Soki kaka action na retard ya climat, ezali pari ya sécurité que mpela oyo ya koboma ekolanda kotungisa etuka. Kasi na boumeli ya ntango boni ba populations ekozala na makoki ya kokangama?