Libye: Kati na mobulu ya politiki mpe kozanga elikya ya nkita

Libye, mboka oyo ezali na esika oyo banzela ekabwani, ekangami na mopɛpɛ makasi ya kowelana oyo ezali kokoba kobebisa elikya na yango ya bomoko. Kala mingi te, ONU ebetaki alarme, ekebisi ete soki bosangisi ya solosolo ya politiki te, likambo yango ekoki kobeba nokinoki mpe ekóma mobulu monene. Nini eza mabe na puzzle oyo ya Libye? Yango ezali conséquence ya manque ya soutien politique to ya posa profonde ya pouvoir oyo emonani lokola ezali ko aveugle ba acteurs oyo bazali na kati?

Etumba ya seko mpo na bokonzi

Nsima na kokweya ya Muammar Kaddafi, moto akokaki kozala na elikya ete Libye ekozala kokende na kimya ya seko. Na esika na yango, mboka ekiti na bokabwani mpe mobulu. Ba acteurs politiques ya mboka, oyo basungami na ba puissances étrangères, bamibanzabanzaka mingi mpo na ba ambitions personnelles na bango na esika ya bolamu ya peuple. ONU emoni ete bitumba bizali kozonga kati na bituluku ya basoda oyo bizali mingi na mboka eye, moko na moko elobi ete ezali na lotomo ya kozala na mibeko. Lokola maponami mazongisami mbala na mbala, bato ya Libye babandi kobungisa elikya. Nani akokaki koyokana na ye?

Ba répercussions économiques ya mabe

Longola likambo ya politiki, ezali na ntina mingi kolobela likama ya nkita oyo euti na yango. Bobimisi petrole na mikili mosusu, oyo ezali komonisa liziba monene ya mosolo, ezali ntango nyonso kobebisama mpo na bozangi bosikisiki. Bato oyo batyaka mbongo na mombongo bazali kokima, bazando ezali kokita, mpe bato ya Libye bakangami na zingazinga ya mabe ya bobola mpe ya kozanga bosepeli. Ndenge nini okoki kolikya kotonga avenire ya kimya ntango petrole, eloko na yo kaka moko, ekokóma eloko ya kosala mombongo na lisano ya nguya? Oyo ezali nsolo lokola nzela ekufá.

Libenga ya solidarité internationale

Liboso ya ezalela oyo ya mobulu, esengeli lisanga ya mokili mobimba elamuka. Kosala esika oyo ekopesa kimya na Libye esengaka misala ya boyokani oyo eleki bobele mayangani. ONU, lokola ebongiseli, esengeli mpenza kosala mosala na yango lokola mosangani oyo azali na koponapona te mpe kopesa lisungi ya solosolo na mampinga ya kobatela kimya. Oyo ezali tango ya tourisme politique te, kasi ya kosala ba démarches concrètes mpo na kolendisa dialogue entre ba factions rivales. Kasi mpo likambo oyo esalema, esengeli mpe bolingi ya politiki euta na ba acteurs libyes bango moko, oyo emonani lokola eteni eleki mpasi.

Na mokuse, kozanga elikya ezali kokɔta mokemoke na Libye. Soki bomoko ya solosolo ya politiki te mpe mposa makasi ya mbongwana ezali te, mboka ezali na likama ya kozonga na mobulu, mpe bato na yango bakokoba kofuta motuya monene mpo na bitumba wana ya bokonzi oyo ezangi nsuka.