Ramaphosa hors de portée: ndenge président ya Afrique du Sud akimi bofundami mpo na 'Farmgate'.

Président ya Afrique du Sud Cyril Ramaphosa awuti kokima action juridique na likambo ya “Farmgate” oyo ebimisaki ntembe, scandale oyo ebebisaki mandat na ye. Afundami mpo na kobomba moyibi ya mbongo ya astronomique oyo ebombamaki na ferme privée na ye na Phala Phala, na 2020, Ramaphosa amoni bongo mopanga ya Damocles kokita. Nzokande, ekateli ya biro ya procureur national ya kofunda ye te, ebimisaka makanisi ekeseni. Na mboka oyo etondi na kanyaka, bato mingi bazali komituna: ekateli oyo ezali komonisa elonga ya bosembo to kotyola demokrasi ya Afrika ya Sudi?

Enquête oyo ekweyi

Likambo ya "Farmgate" epanzani na juin 2022, ntango mokambi ya kala ya bokengi, Arthur Fraser, abimisi ete pene na 580.000 $ ya mbongo eyibamaki na ndako ya kofanda ya Ramaphosa, mpe ete oyo ya suka alingaki kobomba moyibi yango na bakonzi mpo na koboya soni. Motuna oyo ebimaki mbala moko ezalaki pete: Nini somme ya mbongo boye ezalaki kosala na ferme présidentielle? Likambo ya mabe koleka, makambo ya moyibi, kozanga kopesa lapolo na ba policiers mpe bifundeli ya ba suspects ya minyoko nde epelisaki ba théories oyo ezalaki na soufre mingi.

Nsima na basanza mingi ya bolukiluki, mokambi ya bofundami (NPA) alobi ete bilembeteli bikoki te mpo na kofunda Ramaphosa na mbeba. Engebene ebongiseli yango, bilembeteli oyo bizwamaki esɛngaki te ete básambisa bango, mpe ezalaki na elembeteli moko te ya ntina oyo emonisi ete bato bazalaki kobwaka mbongo. Enquête emonanaki lokola ndako ya ba cartes, kasi ezali polele ete ba Afrique du Sud ba digérer conclusion oyo na pete ndenge moko te.

Mokakatano ezali ete koleka bilembeteli to bozangi na yango, ezali mpe likambo ya bizaleli malamu mpe makanisi ya bato. Ba opposants politiques ya Ramaphosa mpe eteni monene ya makanisi ya bato bamoni mbano eye lokola kaka ndakisa mosusu ya système ya justice ya deux niveaux oyo ezali kokoba kobebisa mboka.

Ramaphosa, mobali ya providentielle to moto oyo asimbaka te?

“Farmgate” ebimisaki polele ba contradictions ya Président Ramaphosa. Koya na bokonzi na 2018 na elaka ya kobundisa kanyaka, asengelaki kokutana na scandale oyo ebebisaki image ya mokambi oyo kala akanisamaki lokola moto mpo na mosala ya kozongisa mboka oyo etungisamaki na époque ya kanyaka. Likambo liye ekaboli mpenza ANC , lingomba oyo ezali na bokonzi, mpe ebakisaki matata na kati ya mboka.

Basusu bamonaka mbano eye lokola bozongi na “normalité” mpo na lingomba oyo ebatelaka ba membres na yango moko, lokola esalaki kala na Jacob Zuma. Basusu bakanisaka ete bozangi ya bofundami na Ramaphosa endimisi kaka bopanzani ya oligarchique ya système judiciaire ya Afrique du Sud, oyo emonani lokola ezali kokakatana mpo na kobundisa baye bazali na nguya. Polele, mpo na ba Afrique du Sud mingi, Ramaphosa atikali na ngambo, na ba preuves te, kasi mpo président azali komonana lokola elembo ya élite corrompue oyo ezali kokoba ko prospérer na dépense ya peuple.

Ramaphosa azali toujours ko maintenir que azali na eloko ya komifinga te. Engebene version na ye, mbongo oyo bayibaki ewutaki na koteka nyama ya zamba uta na ferme na ye, ndimbola oyo ekoki te mpo na kondimisa moto nyonso. Na koboya kotika mosala liboso ya mabiangi ya botɛmɛli, abetaki karte ya molende, na elikya ete nsukansuka ntango ekolongola ntembe. Ekoki kozala ete bozangi bofundami boye bokolendisa position politique na ye na court terme, kasi na long terme, likambo liye likolanda kotungisa ye, mingi mingi na kotalaka maponami ya 2024 epayi wapi image na ye ekozala likambo ya ntina.

Justice sélective, fimbo ya démocratie ya Afrique du Sud

“Farmgate” ezali bokundoli ya mokakatano oyo ezwami na misisa makasi na Afrika ya Sudi : likanisi oyo ete bosembo etali bato banso ndenge moko te. Soki etali moto mpamba, etumbu ezali mbangu mpe kozanga kotika; soki etali oyo ya nguya, ba procédures ebendaka, ba preuves “elimwaka” mpe ba cas ebendaka. Ezali na ebele ya makambo oyo esalemaki liboso, mpe likambo ya Jacob Zuma etikali elembo. Oyo ya nsuka amonaki ete bafundami na ye mpo na kanyaka eumelaki na boumeli ya bambula, atako bilembeteli mingi ezalaki.

Yango wana likambo ya Ramaphosa ezali na likama ya kotika elengi bololo na minoko ya ba Afrique du Sud, mpo na bango bolongolami boye bokokaki kotalelama lokola kotika mibeko ya polele mpe ya bosembo oyo président atongaki lokumu na ye likolo na yango. Nsango oyo batindi ezali polele: mibeko oyo etali yo ezali mpenza ndenge moko te mpo na baoyo bazali koyangela. Impunité institutionnalisée oyo ezali na risque ya ko lembisa lisusu confiance publique na système ya justice mpe na gouvernement.

Mokano ya kofunda Ramaphosa te ekoki mpe kozala na ba implications politiques ya monene. Ba votant oyo balembi na ba scandales successives mpe gouvernance ya mabe bakoki kobalukela ba partis ya opposition, lokola ba Combattants de la liberté économique (EFF) to Alliance démocratique (DA), oyo esi ebandi kosalela likambo liye lokola levier mpo na ko attaquer ANC na kotalaka oyo ekolanda maponami ya bato banso.

Sima ya « Farmgate » : réadaptation to soupçon ya seko?

Ramaphosa akoki kopema na pete mpo na sikoyo, kasi likambo ya “Farmgate” ekotika bilembo oyo ekoki kolongolama te na carrière na ye. Mpo na mingi, bolongolami boye ezali elembo ya bopusi oyo ezali kokoba kopesa kilo na bibongiseli ya Afrika ya Sudi. Mpo na basusu, ezali bopemi ya pete uta na mosala ya politiki oyo ebebisami sikawa na ntembe. Na 2024, ntango baponi bakokende na maponami, na ntembe te elili ya "Farmgate" ekozala monene, mpe ekozala mpasi mpo na mokonzi ya mboka kokima mituna oyo ewumeli mpo na bosembo na ye.

Ba Afrique du Sud bakosengela kozwa mokano soki bandimi kolimbisa président oyo alakaki kozala champion na bitumba na kanyaka, kasi amimonaki ko naviguer na mayi ya molili ya "Farmgate." Ekoki kozala ete bosembo nde ezwaki ekateli, kasi emonani naino ete makanisi ya bato nyonso esili kopesa ekateli na yango.