Tchad : point de retour diplomatique na demande ya ba troupes françaises ba longwa

Tchad amimoni na motema ya mopepe makasi ya diplomatique, na bobaluki ya kokamwa na boyokani na yango na France. Atako bikolo biye mibale bizali ntango nyonso na boyokani makasi, président ya Tchade, Mahamat Idriss Déby Itno, azwaki mokano ya kobɛta loboko na ye na mesa na kosenga bolongwi ya basoda ya France na mabele ya Tchade. Annonce oyo ezali sûr ya ko déclencher ba débats ya makasi mpe ba réactions contrastes, ezala na politique mpe na niveau ya base.

Momekano ya ntango ya politiki

Bobongwani boye oyo ekanisamaki te ebimisi mituna ya ntina mpo na avenir ya boyokani ya Franco-Tchadien, oyo emonisami na ba décennies ya coopération militaire mpe politique. Déby, oyo azali ko hésiter te kobeta carte ya souveraineté, amonani lokola azali ko rédefinir cadre ya ba interactions na puissance coloniale ya kala. En réalité, demande oyo eleki stratégie militaire simple; ezali na kati ya dynamique politique esika président alukaka kolendisa image na ye parmi population oyo ezali ko critiquer mingi influence ya France.

Sentiment anti-français : réalité oyo ezali kozua esika

Bomati ya sentiment anti-français na Tchad ezali palpable mpe ekoki ko ignorer te. Ba Tchadiens mingi bamonaka mampinga ya France lokola mobateli te, kasi lokola mampinga ya occupation. Mingimingi bilenge balotaka ekolo epai wapi basengeli te koyoka na nse ya ekanganeli ya nguya moko ya kala ya bokonzi ya bakolonia. Na komi positionner contre ba forces françaises, Déby amonani ko capitaliser besoin oyo ya affirmation nationale, ata soki elingi koloba kosakana na moto. Ba protestations mpe kozanga botosi ya civil ekoki mpenza kozala ordre ya mokolo soki gouvernement elongi te ko gérer ba expectations ya batu.

Matomba ya kotika kelasi ya ndenge wana

Soki esengelami oyo esalemi, mbano nini ekozala mpo na Tchad, mpe mbala mosusu ata mpo na etuka mobimba? Présence ya ba français, tii sikoyo, e jouaki rôle ya stabilisation na esika oyo mbala mingi ezalaka instable. Retrait possible ekoki kofungola porte na ba acteurs internationals misusu, kasi mpe ko aggraver ba tensions déjà présentes. Déby azali na risque ya komi exposer na ba menaces ya kati mpe ya libanda, mpo ko renoncer ba alliés traditionnels ezali jamais sans risque.

Na mokuse, bosenga oyo ya bolongwi ya basoda ya France ezali kaka te formalité diplomatique simple ; ezali elembo ya bokati ya elilingi oyo etondi na ndimbola. Tchad ezali kobanda nzela oyo epalangani na mitambo, kati na bokonzi oyo ezwami lisusu mpe makama oyo ebakisami ya kozanga bosikisiki. Avenir nde ekoyebisa soki stratégie oyo ya courageuse ya Mahamat Idriss Déby Itno ekobota mbuma to soki ekozindisa mboka na crise moko ya mozindo koleka.