Zimbabwe: Kolongola etumbu ya liwa, kati na bonkoko mpe modernité.

Na Zimbabwe, ntembe makasi ezali kozwama nzinganzinga ya bolongoli oyo ekoki kozala ya etumbu ya liwa, oyo ezali komonisa matata kati na bonkoko mpe modernité na mboka oyo ezali na bokutani. Atako bato oyo bazali kotombola ntomo ya bato balobaka ete balongi, balobaka ete etumbu ya liwa ezali eloko oyo etikali na makambo ya kala, batɛmɛli bakangamaka na liyoki ya bosembo ya bato ya mobulu oyo, tóloba solo, ebundaki mpo na kosilisa yango epai ya bato oyo banyokwamaki na mobulu ya bato mabe. Réforme législative ezali kaka acte ya opportunisme politique, to tozali témoin ya évolution sociétale ya solo?

Etumbu ya liwa: libula oyo ebimisaki ntembe

Etumbu ya liwa, oyo ezali elilingi ya bosembo ya kozongisa mabe na mikili mingi, ezwi nzela na mibeko ya Zimbabwe. Na ekólo oyo makambo ya mbeba ezali kokoba kozala na mitó ya makambo, motuna ya kolongolama na yango ekómi na ntina mingi. Tobosana te que mesure oyo ezali sans part na yango ya ba polémiques te : ekabolaka ba opinions, ba camps nionso esangani. Atako basungi ya bolongoli yango balobaka mingi ete ezali na matomba te mpe ezali na bomoto te, bato oyo bazali kobatela etumbu ya liwa balobi ete esengeli kopekisa mobulu liboso ya mobulu oyo ezali kopalangana. Tension oyo ememaka biso na ko questionner fonctionnement mpenza ya loi na contexte complexe post-colonial.

Opinion public : kati ya bobangi na elikia

Na mokili ya Zimbabwe, emonani ete makanisi ya bato ezali koningana kati na mposa ya libateli mpe koluka bokóli. Misala ya mobulu, oyo eyebisamaka mbala na mbala, ebakisaka bobangi oyo ekoki kopesa nzela na kobatela etumbu ya liwa lokola nzela ya nsuka. Nzokande, ezali kobenda likebi ete bobangi wana ememaka mpenza te na boyokani. Ya solo, mingongo ezali kobima, ezali kobondela ete báteya malamu mpe bázongisa bato mabe na esika ya koboma bango. Tokoki mpenza kotonga lisanga ya bosembo koleka na mputulu ya bosembo ya kala? Oyo ezali motuna oyo bato mingi ya Zimbabwe bazali komituna.

Politique : ba stratégies na ba manipulations

Na contexte oyo, rôle ya ba dirigeants politiques ezali crucial. Totika te ete makanisi na biso elɛmbisama na makanisi ya mpambampamba: kolongola etumbu ya liwa ekokaki kosalisa matomba oyo ebombami. Atako mbongwana yango elingaki kolakisa lokola litambe mpo na kokende na modernité, ekokaki mpe kosalelama mpo na ko distraire bana mboka na makambo ya solosolo ya socio-économique oyo ezali kotungisa mboka. Nani akoki kondima bosembo ya bilaka ya bato ya politiki ntango makambo oyo euti kosalema kala mingi te etondi na manipulation? Zimbabwe esengeli na bakambi ya solo oyo bamibanzabanzaka mpo na bomoi mpe bolamu ya bana mboka, kasi kaka te kofinga mituya na papye.

Na mokuse, motuna ya kolongola etumbu ya liwa na Zimbabwe esuka te na boponi ya pete ya bizaleli malamu. Ezali kotinda biso tokanisa na ntina ya lolenge ya ebongiseli na biso ya bosembo, motuya ya lisanga na biso mpe nzela oyo tolingi kozwa. Ba débats oyo ekoya ekozala crucial na ko shape destin ya ekolo oyo ezali koluka identité.