Paul Biya: nsuka ya eleko moko na Cameroun na kolimwa ya “Sphinx ya Etoudi”

Paul Biya, président ya Cameroun wuto mibu koleka 40, akufi na France lelo. Likambo oyo ezali nsuka ya bokonzi moko ya lisolo, kasi oyo ebimisaki ntembe, oyo emonisaki mpenza mboka mpe Afrika ya katikati.

Figure emblematique na pouvoir absolu
Cameroun mpe Afrique centrale bazali na mawa nsima na bosakoli ya liwa ya Paul Biya, président wuto 1982. Na mibu 91, mobali ya makasi ya Yaoundé akufaki na France, esika azalaki kofanda mbala na mbala. Bokonzi na ye, oyo bato bazalaki kobɛta mabɔkɔ mpe kotyola, ebongisaki makambo ya politiki ya ekólo na ye na boumeli ya mbula koleka ntuku minei. Surnom ya « sphinx » mpo na style na ye ya gouvernance enigmatique mpe longue vie na ye exceptionnelle, Biya abikaki na ba crises ebele, dont guerre civile anglophone na Nord-Ouest mpe na Sud-Ouest.

Koya na pouvoir sima ya démission ya précédent na ye Ahmadou Ahidjo, Paul Biya a consolider contrôle na ye na ko kotisa régime autoritaire, tout en promettant démocratie. Kasi, gouvernement na ye efundami na repression, fraude électorale mpe violation ya droits de l’homme. Malgré yango, alongaki maponami sima ya maponami, a garder pouvoir na nzela ya gestion rigide ya système politique mpe fidélité inéchéable ya ba alliés na ye.

Cameroun oyo ezali na avenir oyo eyebani te
Na liwa ya Paul Biya, avenir ya Cameroun ezali ya koyebana te. Président, oyo azalaki bisika nyonso na bomoi ya politiki, amibongisaki mpenza te mpo na kolandana na ye. Cameroun ekoki kokutana na bitumba ya kati mpo na bokonzi, ezala na kati ya gouvernement, kasi mpe na molongo ya opposition, oyo emoni ntango nyonso Biya lokola epekiseli oyo ekoki kolonga te. Longola ndelo ya Cameroun, kokende ya mokambi wana ya charismatique ezali kozongisa makambo ya politiki na Afrika ya ntei, epai Biya azalaki na bopusi mingi.

Libula oyo ekeseni na mosusu
Soki Biya akoki kobatela stabilité ya Cameroun na long terme, bokonzi na ye ezali mosika na kozala sans critique. Bitando ya mboka oyo balobaka Anglais bizali na mpasi ya crise ya separatiste oyo esali ete bankoto ya bato bazwi mpasi, nzokande bobola mpe kanyaka ezali naino kotungisa mboka. Paul Biya atiki mboka oyo ekabwani, na nkita oyo elɛmbi, kasi mpe na prestige international moko boye, grâce na ba relations diplomatiques solides na ye mpe na rôle na ye ya arbitre na ba crises régionales.

Cameroun ezali sikawa kokɔta na eleko ya sika, kozanga likonzí na yango ya lisolo ya bato. Avenir ya mboka oyo ezali koyebana te etali ndenge nini mbongwana oyo ekokambama, ezala na baye bazali pene na yango mpe na ba forces politiques opposantes.