Syrie: kokweya ya bokonzi moko mpe bilikya ya ebandeli ya sika

Kokwea ya bokonzi moko: likambo moko ya ntina mingi

Syrie ezali kokutana na eleko moko ya lisolo oyo esalemá naino te. Nsima ya mbula koleka 50 ya bokonzi ya bokonzi ya Al-Assad, nsukansuka emonani ete bato ya Syrie bakoki komona pole na nsuka ya tunel. Kokwea ya boyangeli, oyo kala emonanaki lokola oyo ekoki kolongolama te, ebimisi mituna mingi : nini ekokoma na mboka oyo ebebisami na bitumba mpe ezindi na mobulu na boumeli ya bambula mingi? Oyo ezali mpenza nsuka ya eleko moko to ezali kaka ebandeli ya etumba ya sika?

Ba gasps ya suka ya régime

Mpo na kososola situation ya lelo, esengeli tozonga na ba fondements ya pouvoir ya Assad, oyo esalemaki na ba années 1970 Kobanda na Hafez tee na Bashar, libota ekokaki ko profiter na politique ya terrorisme mpe ya répression mpo na kobatela bokangami na yango. Nzokande nguya wana, oyo emonanaki lokola ya makasi mpenza, ebandaki kopasuka na botomboki ya bato na 2011. Ba protestations ya kimia ebongwanaki nokinoki na etumba ya bana mboka ya nsɔmɔ, oyo emonisaki fragilité ya régime oyo etongamaki na bobangi.

Etumba yango efungolaki miso: boyokani esalemaki, banguna babongwanaki ngámbo, mpe mikili ya bapaya etondisaki Syrie na matomba na bango. Na contexte oyo ya mobulu, ba vrais perdants ezali toujours ba civils, oyo ba memaki kilo ya ba bombe na ba dictateurs. Bongo ndenge nini boyangeli oyo bato mingi balingaka te elongi kobika ntango molai boye? Na établissement ya appareil ya sécurité omniprésente, kasi mpe na ba promesses oyo ebukanaki, manipulation ya médias mpe soutien inétant ya certains alliés, surtout Russie na Iran.

Ebandeli ya mokapo ya sika?

Lelo oyo, atako emonani ete bokonzi ya Al-Assad ekómi pene na kokwea, mopɛpɛ ya elikya ezali kopumbwa likoló ya ekólo yango. Ba mouvements ya protestation ezali kozongela, oyo ekambami na bilenge oyo bazali na mposa makasi ya mbongwana. Atako makambo oyo ezali na ntembe ezali naino, ekozala bozoba kokanisa ete vide ya nguya ekoki kobongwana na pɛtɛɛ nyonso eleko ya kimya. Bitumba ya bokonzi elaki mpenza ete ekozala mindɔndɔmindɔndɔ lokola bambula ya minyoko oyo esalemaki liboso na yango.

Na contexte ya transition oyo incertaine, ba scénarios ebele ekoki kosalema. Kobanda na kobima ya bokambi ya sika ya politiki oyo ezali kokende liboso tii na eteni ya sika ya etumba ya bana-mboka, banzela etikali epalangani na mitambo. Oyo ezali solo ezali ete bato ya Syrie, atako bazoki, bamonani lokola ete bamibongisi mpo na koloba lotomo na bango ya komizwa mpe kotonga lisusu avenire na bango. Kasi, na ntalo nini? Mokakatano ekozala monene, mpe bokundoli ya bampasi ya kala ekozala kilo mingi na mapeka ya nkola ekoya.