Kenya: boyokani ya banzembo ya bandɛkɛ oyo ezali kosalisa kobatela bazamba

Na Kenya, projet moko ya mpiko oyo esangisaka technologie mpe nature ekamwisaka ba observateurs: analyse ya ba nzembo ya bandeke mpo na kolandela mpe kobatela bazamba. Initiative oyo ya sika ezali mingi koleka kaka concert ya tongo ya charme. Ezali na kati ya mayele ya siansi ya monene, oyo ezali na mokano ya koyeba makama mpo na écosystème oyo ezali na likama ya kobeba. Kasi, longola likambo ya écologie, mokumba ya bandɛkɛ ezali mpenza nini mpo na kolɔngɔnɔ ya bazamba?

Orchestre ya Nature: système ya kokebisa ya penepene

Mélodie ya bandeke, ba virtuosos oyo bayebani mingi te, esalaka lokola baromètre ya état ya bazamba. Nzembo moko na moko, kolela moko na moko, ezali note na symphonie monene ya biodiversité. Na kotalelaka mongongo yango, balukiluki bazali na likoki ya koyeba ndenge na ndenge ya mitindo ya ndɛkɛ oyo ezali na etúká moko boye. Soki mitindo ya banyama ezali mingi, ekomonisa mingi ete écosystème ezali malamu. Contrairement, bokiti ya ba espèces mosusu ekoki kozala signal ya alarme : bokati bazamba, pollution to changement climatique. Na yango, nani alingaki kokanisa ete “cuicui” ya pɛtɛɛ akoki kosala lokola monganga ya banzete?

Technologie na tradition: duo oyo elongi

Bato yango ya siansi batyaka motema kaka na matoi na bango te mpo na koyoka symphonie ya bandɛkɛ. Na lisungi ya mayele ya kosala, basalelaka bisaleli ya mayele mpo na koyeba mongongo mpo na kosala catalogue mpe kotalela banzembo ya bandɛkɛ. Ba technologies wana epesaka nzela ya bolandi ya seko ya ba écosystèmes, kosala ete botangi ya échantillon ezala malamu mingi koleka botangi ya bato na maboko ya pete. Kosangisa mayele ya kala ya bato ya mboka, oyo basosoli ntango nyonso ntina ya bandeke, na mayele ya sika ya mikolo oyo ezali kaka te likambo ya mayele, kasi ezali mpe na ntina mpo na kotonga avenire ya seko. Mayele ya momeseno ekutanaka na siansi, mpe mbuma na yango ekoki kaka kosala mwa makelele.

Bobateli bazamba: likambo ya ntina mingi

Bazamba ya Kenya ezali kaka te esika ya kitoko mpo na kokanga ba selfies; bazali na ntina mingi mpo na kobongola klima mpe kobatela hydrologie. Bobateli bango ezali likambo ya yambo, kaka te mpo na kobatela bikelamu ndenge na ndenge, kasi mpe mpo na kosunga baimboka oyo bazali kolanda makoki wana. Na ko adopter méthode oyo ya sika, Kenya ezali kokamba nzela. Atako mikili misusu etikali kokangama na boyangeli makoki ya bozalisi ya kala, Nairobi ezali kobimisa lolenge ya kosala oyo esangisi makambo nyonso. Nzembo ya bandɛkɛ ezali lisusu kaka makɛlɛlɛ ya nsima te; ezali kolela ya koyangana mpo na kobikisa bazamba.

Na mokuse, melodi ya bandɛkɛ ekómaka ebundeli ya nsɔmɔ mpo na kobundisa kokata bazamba. Na yango, bandeko batángi, ntango ndɛkɛ ekoyemba mbala ya nsima, bókanisa yango. Azali kaka moyembi te; azali mobateli ya bazamba mpe mosangani na etumba ya kobikisa zinga zinga na biso.