Soudan: Bobomi ya El-Gezira epelisaki nkanda – 124 bakufi na bokangami ya makila ya Forces de soutien rapide

Lokola Soudan ezali koluka na mposa makasi kobatela motó na yango likoló ya mai na etumba ya bana-mboka oyo ezali kobebisa, etúká ya El-Gezira ezwaki mpasi na likambo moko ya nsɔmɔ oyo ekoki kolobama te. Vendredi, Forces de soutien rapide (RSF), groupe paramilitaire oyo efundami mpo na kopalanganisa somo na ekolo mobimba, ebandi bokangami na oyo emonani lokola campagne ya bokasi bato ya mboka. Motango ya bato ezali malili : ba civils ata 124 bakufaki, mbala moko lisusu etiki mboka mpe communauté internationale ekamwisami na bomati ya mobulu oyo ya kozanga koponapona.

Bobomi oyo ekanamaki liboso na elanga ya bilanga ya Soudan

El-Gezira, oyo mbala mingi bapesaka nkombo ya lisɛki “kitunga ya mampa” ya Soudan mpo na bozwi na yango ya bilanga, tii sikoyo ezalaki esika monene ya bitumba. Kasi raid oyo ekoki ko marquer point de retour na stratégie ya ba Forces de soutien rapide. Uta sanza ya minei moleki, Soudan ekoti na bitumba ya makila kati na mampinga ya mbala na mbala, oyo ekambami na Général Abdel Fattah al-Burhan, mpe mampinga ya lisungi ya mbangu, oyo ekambami na Général Mohamed Hamdan Daglo, alias "Hemetti". Soki mboka-mokonzi Khartoum ezali déjà esika ya bitika, bopanzani ya mobulu epai ya ba zones rurales relativement stable emonani lokola tactique ya sika mpo na kobuka résistance civile.

Balapolo ya liboso oyo euti na etúká yango emonisi ete bato basalaki yango na boyokani, mpe babɔmbi oyo ekitisaki bandako mputulu mpe etikalaki na babalabala etondi na bibembe. Bato oyo bazwi mpasi bazali mingimingi ba civils, bakangami na masasi ya croix mpe na ba grèves ciblées. Matatoli elobeli nsɔmɔ ya bavandi oyo batindamaki na makasi mpo na kokima, mbala mingi na makolo, mpo na kozanga nzela ya komema biloko mpo na kokima kobomama wana. Basusu balobaka ete RSF ezwaki na nko ba lopitalo, biteyelo mpe ba infrastructures civiles misusu na tactique ya attaque tout.

Mobulu ya bato ekómi makasi, lisalisi ya mikili mingi ezali na nguya te

Toll ya batu ya massacre oyo e aggraver kaka crise humanitaire oyo ezali déjà kokoma na ba proportions dramatiques. Lokola bato pene na milio mitano balongolami na bandako na bango banda etumba ebandaki, bibongiseli ya mikili mingi bizali na coin mpe ezali koluka kopesa lisungi mpe lisalisi. Kasi ata ba opérations wana ezali compromise mpo na violence ambiante : banzela ezali contrôlée na ba forces armées mpe ba milices, kosala que accès na ba zones oyo ezo affecter mingi ezala presque impossible.

Ba rapports ya ONU elobi ete nzala mpe bozangi ya bangi ezali kotia bomoi ya bankoto ya bato na likama. Kasi, ezala ONU to Union africaine elongi naino te kotia cessation ya bitumba kati na ba belligers. Ba tentatives ya médiation elongi te systématiquement face ya déconfiance mutuelle mpe obstination ya ba camps nionso mibale na kolinga komi imposer na force. Etats-Unis mpe Europe, oyo atako bongo basalaki mobulu mpo na solution diplomatique, bazali lelo kobunda mpo na komiyoka na kati ya mobulu oyo.

Situation emonani en plus désespéré lokola RSF na armée soudan bazali ko compétitionner na motema mabe na ba opérations na bango. Bifundeli ya mbeba ya bitumba ezali se kobakisama na bituluku nyonso mibale. Matatoli mpe bilili ya ba civils oyo babomami, bamboka oyo batumbaki mpe basi oyo babebisami ezali koyangana, ezali kopesa nzela na liyoki ya urgence oyo bakonzi ya mokili mobimba bazali kobunda mpo na kobongola yango na misala ya solosolo.

Espirale ya somo: etumba ya bana-mboka oyo nsuka ezali komonana te

Lokola miso ebalukaka na El-Gezira, communauté internationale ekutanaki lisusu na dilemmes : ndenge nini kosala na guerre civile esika impunité emonani totale mpe ba parties conflits bazali baba na ba appels ya kimia ? Hemetti, mokambi ya Forces de soutien rapide, azali kolakisa botyoli ya polele mpo na masengi ya trêve, ami positionner lokola liberateur ya Soudan oyo afundi ete a trahir ye na ba élites corrompues mpe autocratiques. Na ngambo na ye, Général Burhan akakatanaki te mpo na kosala misala minene ya basoda na bisika oyo bato mingi bafandaka na bingumba, mpe yango esalaki ete bankóto ya basivili bákufa.

Bobomi ya El-Gezira ekoki bongo kozala kaka likambo mosusu na molɔngɔ molai ya makambo ya mabe oyo esalemaki na kobombana ya etumba. Mpo na batali mingi, etumba wana ya bana-mboka ezali kopasola mboka na mobulu ya komibebisa oyo ekozala mpasi mpo na kokima. Situation économique, déjà déplorée avant conflit, ezali sikoyo catastrophique, ba infrastructures ebebi mpe ba marchés paralysées na mobulu mpe na bobangi.

Mingongo ezali kobima mpo na kofunda bozangi misala ya molongo, kolakisa paralysie politique liboso ya matata oyo emonani lokola ekoki kosila te. Ba acteurs étrangers bafundami mpo na kosala calcul ya ba intérêts géopolitiques na bango moko na dépense ya intervention directe. Nzokande kozanga lisalisi ya solosolo mpe bopusi makasi, Soudan ekokaki kozinda na mozindo na libulu mozindo lokola banguya oyo bazali kotɛmɛla bazali kokoba etumba na bango ya kobebisa.