Tchad: Nini toyebi mpenza mpo na liwa ya Fulbert Mouanodji?

Na Tchad, bokutani ya nzoto ya Fulbert Mouanodji ya mokonzi ya lokumu oyo esili kozika na mɔ́tɔ na mokolo ya 2 Augusto 2025, na Abéché, eningisi ekólo. Atako biro ya procureur epesi likanisi ya komiboma na esansi, libota ezali kolela mabe, koloba ete ebomaki. Enquête oyo elakamaki elongi te kondimisa. Silence ya l’Etat ebimisi mituna : tokoki kondima enquête indépendante ?

Liwa ya mobulu, libondeli oyo batyaki likebi te

Esika yango ezali kosala malili. Na ntɔngɔ ya mokolo ya 2 Augusto 2025 , na Abéché, bakutaki nzoto ya Fulbert Mouanodji , oyo azalaki kala chef d’état-major ya délégué général na etúká ya Ennedi-Est, ezikisami na bomoi, batumbaki esansi na balabala.

Mokolo moko yambo, atiaki message na Facebook: "Nazali na likama, baninga." Réponse ya l’Etat te, soutien te : kolela oyo ekendeki sans attention na gouvernement.
Bilili ya esika eye, ekabolamaki na ba medias sociaux, ebimisaki mbonge ya somo na Tchad, kosangisaka somo mpe botomboki ya bato banso.

Mibomi ya officiel, koboma bato balobi

Procureur public ya Abéché asakoli que Fulbert Mouanodji amitumba na nko : deux bouteilles ya essence asombaki, acte public, suicide devant ba témoins. Oyo ekozala bosukisi ya bolukiluki oyo ezali kosalama, kasi engebene na ye, ezali kaka kobanda.
Kasi version officielle ezali directement contre lisolo ya bandeko na ye. Ndeko na ye ya mwasi azali ko dénoncer: "Soki alingaki amiboma, mbele asala yango na N'Djamena, pene na famille na ye."

Cousin moko alobelaki mpota ya masasi na cuisse na ye na bilili ya nzoto na ye, mpe alobaki ete Fulbert alobaki mbala na mbala ete bazalaki kolanda ye na ba agents ya renseignements oyo bazalaki na bus na ye, mpe ete azwaki ba visiteurs suspects sima ya masolo ya bato banso na N’Djamena mpo na situation politique. Mpo na ye, "ezali kaka kobomama."
Disparition ya autopsie, bokundi ya mbangu sans consultation, décision ya ko repatrier nzoto te na N’Djamena e alimenter soupçon : repression administrative, sans transparence, sans dignité.

Mpo na nini libota yango eboyi likanisi ya komiboma?

Makambo misato ezali na nsé ya kozanga kondima ya bato oyo bazali penepene na ye.
Ya liboso, makebisi oyo ezipami mpo na likama, oyo ezali kolimbola bobangi ya solosolo mpe oyo ezali se kokola. Ya mibale, ba confiances ya Fulbert na oyo etali bokutani ya molunge na bar moko ya N’Djamena na ba agents ya renseignements, elandaki na bobangi palpable. Ya misato, esika ya mobulu mingi mpo na kokokana na komiboma, engebene libota: ezalela ya nzoto, bilembo, zingazinga —nyonso ezali kolakisa mobulu ya libanda.

Kokundama nokinoki kozanga autopsie, ntango bandeko bazalaki kosenga kozongisa nzoto na mboka na bango mpo na kosala matanga ya lokumu mpe ya polele, etalelami lokola mposa ya kokanga bolukiluki nyonso ya makasi.

Enquête indépendante moko?

Officiellement, enquête efungolami. Procureur andimisi biso que enquête ezali kosalama. Kasi mpo na bato mpe libota, yango ekoki te. Esengeli kosala commission indépendante, internationale , to ata oyo etambwisami na ba magistrats oyo bazangi koponapona, elongo na autopsie, interviews ya ba témoins, revue ya vidéo, mpe vérification ya ba routes, messages, mpe origine ya ba menaces. Soki likambo yango ezali te, bosukisi nyonso ekozala kaka ya kobanga.

Likambo oyo ezali kolakisa botau ya structure : esika ya ndelo oyo ezali na sensibles, ba forces de sécurité oyo ezali bisika nyonso, mpe climat ya impunité. Batali balimboli esika ya poison mpo na ba fonctionnaires na ba provinces oyo ezali na likama mingi – esika wapi bonsomi ya koloba mbala mingi ekomaka mombongo ya likama.

Vers un mbonge ya choc citoyen

Liwa ya Fulbert Mouanodji ekomi likambo ya kanda. Na ba médias sociaux ya Tchad mpe na kati ya diaspora, bato bazali kolakisa nkanda na bango. Bazali kotya ntembe na l’Etat, silence na yango, mpe botau oyo bakanisaka ete ezali ya système judiciaire. Bazali kosenga bosembo, transparence, mpe reparations. Bana-mboka, baninga ya mosala mpe bato oyo bayebani na bango bakanisaka ye lokola moto ya kimya, ya komikitisa te, mpe ya komipesa.

Lisolo oyo ya bokabwani mingi ebimisi motuna moko ya se : tokoki kaka kondima bozangi koponapona ya ba institutions tango bazali ba intervenants ?