Parlement européen ezali kosala debat na matata na Soudan mpe esengi transition civile

Na mokolo ya 9 Ɔkɔtɔbɛ 2024, Parlement européen ekutanaki mpo na kolobela bitumba oyo ezali kosalema na Soudan mpe ezongelaki lisusu kosɛnga ete bákóma na guvɛrnema ya basivili. Uta sanza ya minei 2023, Soudan ekɔti na etumba ya bana-mboka oyo ebimisaki makila mingi kati na mampinga ya Soudan (SAF) mpe mampinga ya lisungi ya nokinoki (RSF). Etumba yango etiki bankóto ya bato bakufi mpe elongoli bamilio ya bato na bandako na bango, mpe ebwaki mboka na mobulu. Union européenne, na nzela ya Parlement na yango, elakisaki mitungisi na yango mpo na situation humanitaire oyo ezali kobeba mpe kozanga bokende liboso mpo na solution politique.

Etumba oyo eumelaki mingi mpe crise humanitaire oyo emonaná naino te

Situation na Soudan ezali critique. Atako milende ya diplomasi ya mikili mingi, matata kati na bituluku mibale ya basoda oyo ezali kowelana ezali komonisa elembo moko te ya kokita. Bingumba Khartoum, Omdurman mpe Darfour ebebisami na bitumba, mpe population civile ezwami otage na mobulu oyo ezangi bokeseni.

Bitumba yango ebebisi mingi ya ba infrastructures ya mboka, esali que accès ya ba services ya base lokola mayi, courant mpe soins médicaux ezala presque impossible. Engebene Nations Unies, bato koleka milio 5 balongolami na mboka na bango, nzokande pene na milió moko bakimaki na mikili ya pembeni. Ezalela ya bomoi ya bato oyo balongolami na bisika na bango ezali ya mpasi, ebebi mpo na bozangi bilei mpe bomati ya bokono. Situation humanitaire oyo ya mabe esengi intervention ya noki noki ya communauté internationale.

Parlement européen esili ko souligner urgence eye, esengi accès noki noki mpo na aide humanitaire mpe ko dénoncer ba violations systématiques ya droits de l’homme oyo ba belligerants basali. Ba rapports ekomaka ba massacres ya minene, violence sexuelle mpe bokangami ya arbitraire. Union européenne, na nzela ya ba parlementaires na yango, epameli misala miye mpe esengi na baye bazali na matata kotosa mibeko ya mokili mobimba mpo na bosungi bato.

Libenga ya mbongwana ya politiki oyo esangisi bato banso

Longola mitungisi ya bomoto, Parlement européen e insistaki na ntina ya kotia transition politique oyo ekopesa nzela na bozongi na stabilité na Soudan. Ba parlementaires bazongeli lisungi na bango mpo na mbongwana na gouvernement civil, kaka moko oyo ekoki kobimisa mboka na mabulu ya basoda mpe kozongisa kimya ya seko.

Na 2019, nsima na kokweya ya dictateur Omar al-Bashir, transition civile fragile ebandaki, kasi ekatanaki na ndenge ya nsɔmɔ na coup d’Etat militaire na octobre 2021, mpe ekɔtisaki mboka mbala moko lisusu na instabilité. Mpo na Union européenne, litambe oyo ya kozonga nsima ezali kondimama te. Solution politique inclusive, oyo esangisi ba forces actives nionso ya mboka, y compris ba groupes ya société civile mpe ba mouvements ya bilenge oyo ezalaki na esika ya liboso na soulèvement populaire ya 2019, ezali impératif.

Parlement européen esengi mpe makasi ya etumbu oyo etali baye bazali na bitumba, mpe lisusu bobakisi milende ya diplomasi ya Nations Unies, Union africaine mpe bikolo ya etuka eye mpo na kosala pression na baye bazali kobunda mpe kopesa nzela na masolo ya politiki.

Mikakatano ya lisanga ya mokili mobimba

Mosala ya lisanga ya mokili mobimba, mpe mingi mingi Union européenne, ezali na ntina mingi mpo na kosilisa matata ya Soudan. Nzokande UE ezali kokutana na mikakatano minene. Instabilité oyo ezali kokola na etuka eye, na crise ya Tchad voisin mpe insécurité na Libye, ko compliquer ba efforts ya kosala cesse-feu mpe kobanda masolo ya kimia. Longola yango, misolo mpo na misala ya kosalisa bato ezali moke, atako bibongiseli ya ONU ezali kosɛnga lisalisi.

Na bokutani na mokakatano moye, Parlement européen esengi na ba Etats membres kolendisa lisungi na bango ya mosolo mpo na misala ya bosungi bato na Soudan mpe kosala elongo na baninga ya Afrika mpo na koluka solution ya seko. Alobaki mpe ete soki action internationale ezali coordonnée te, bitumba bikoki kopalangana mpe ko déstabiliser région mobimba.