RDC: Félix Tshisekedi, revision constitutionnelle oyo elona debat

Kisangani – Nord-Est ya République démocratique du Congo (RDC) , ville moko na motema ya Tshopo, ezalaki scène ya annonce politique munene le 23 octobre 2024. Liboso ya ebele ya bato ya compact na Place de la Poste , Félix Tshisekedi, président aponami lisusu na décembre 2023, asakolaki ete alingi kobanda bozongeli Mobeko Likonzi, kondimisa ete “ekomamaki mabe”. Liloba liye, na likambo ya kokamwa te, ezali déjà kobimisa ntembe makasi na ekolo mobimba, mingi mpenza mpo na ba implications potentielles na bolayi ya mandats présidentiels.

Constitution moko oyo ezali na masasi ya ba critiques

Tango azalaki kosala tournée na région oyo ya RDC, Félix Tshisekedi a profiter na occasion ya discours na ye mpo na ko répondre na ba questions ebele ya kozika : sécurité, développement économique, mais surtout réforme constitutionnelle. Engebene na ye, mobeko ya moboko mozwamaki na 2006 ezali na mabunga mingi, oyo ezali kopesa nzela na bozongeli ya mozindo, kati na yango mabongisi matali bopekisami ya mandat ya président.

Sikawa, Mobeko Likonzi elobi ete mokonzi ya ekolo akoki kosala kaka mandat mibale. Aponami lisusu mpo na oyo ekanisami kozala mandat na ye ya suka, Tshisekedi a mince maloba na ye te tango azali ko critiquer génésis ya texte oyo : « Constitution oyo ekomamaki na mboka mopaya. Ebongisami te na makambo na biso ya solo, mpe masolo na yango mingi esengeli kobongisama.” Déclaration oyo emonani lokola elingi ko rassurer, mpo selon ye, ezali na président ye moko te a décider na longueur ya ba mandats, kasi na peuple congolais azua décision oyo na référendum.

Projet ya 2025 : vers une nouvelle Constitution ?

Liyebisi ya ntina ya bokutani boye ezali na bokeli oyo ekoya, kobanda 2025, ya nzela ya kosala Mobeko Likonzi ya sika. Félix Tshisekedi alakaki kokela commission oyo esalemi na ba représentants ya ba niveau nionso ya vie na société congolaise. Objectif oyo elobami : kopesa RDC cadre constitutionnel oyo ekokani mingi na ba réalités ya mboka pe koboya ba blocages institutionnels ya lelo.

“Kobanda na mobu moye mozali koya, commission ekoponama mpo na kosala Mobeko Likonzi ya sika oyo ekopekisa lisusu te misala ya mboka,” endimisi bato ya Kisangani, kopesaka likanisi ya mobu moko ya ntina mingi na bomoi ya politiki ya Congo. Mbongwana eye ezali na mokano ya kozala na mposa makasi, kasi efungoli mpe ekuke mpo na mitungisi, mingi mpenza ya opposition, oyo ezali komona mosala yango lokola tentative voilée mpo na koyeisa molai bokonzi ya Tshisekedi.

Ba opposants na alerte: menace to libaku?

Soki mikano ya président ezali, kolanda ye, ya ko adapter texte na "réalités congolaises", opposition politique etikali na tembe. Azali kobanga ete bozongeli boye bokosala mpo na ko légitimer prolongation ya pouvoir na ye koleka durée constitutionnelle oyo ekanamaki. Déjà, ba oppositions ebele bazali kolakisa bozangi boyokani na bango, kozelaka etumba makasi ya politiki na basanza ekoya. Nzokande, Tshisekedi alingi kozala ferme mpe akebisi na tentative nionso ya déstabilisation: “Ba oyo balingi ko profiter na annonce oyo mpo na ko déstabiliser mboka bakolonga te.”

Bozongeli ya Mobeko Likonzi ebimisi bongo mokakatano moko ya ntina : atako basusu bayambi libaku ya ko moderniser ba institutions, basusu bamonaka yango lokola manœuvre ya kolendisa bokangami ya bokonzi ya lelo. Débat oyo ebandi kaka, mpe ezali polele ete ekosala rôle déterminant na avenir politique ya RDC.

Tension ezali komata avant maponami ya ba localités

Bosakoli ya bozongeli boye bozali na contexte particulièrement délicat mpo na RDC. Esengeli mboka ebongisa maponami ya bisika mpe ya bituka na basanza ekoya, maponami mbala mingi mazali na matata makasi. Na contexte oyo, perspective ya révision constitutionnelle ekoki kokoma argument ya campagne mpo na pouvoir oyo ezali, kasi mpe levier mpo na opposition oyo ekoki kosala yango point central ya critique na yango.

Na ngambo na ye, Félix Tshisekedi azali kokoba mobembo na ye na Nord-Est, na conseil ya ba ministres ekoya ekanamaki na Kisangani. Liyebisi liye ya bozongeli ya Mobeko Likonzi ezali elembo ya mbongwana ya makasi na mandat na ye ya mibale, mpe etikali komonana soki projet oyo ekoki mpenza kokokisama na mboka oyo mbala mingi mbongwana esalemaka malembe.