Ruto atamboli loboko na ye na Haïti : bokutani na Premier ministre mpo na mission africaine na mabele ya Caraïbes

Président ya Kenya William Ruto ayambaki Premier ministre ya Haïti Ariel Henry na Nairobi mpo na bokutani oyo esalemá naino te. Na motema ya bokutani boye : botiami ya mampinga ya bokengi ya Kenya na Haïti mpo na kosunga mboka ezongisa ordre liboso ya mobulu ya ba gangs armés oyo bazali kolona somo na balabala ya Port-au-Prince mpe bisika misusu. Initiative eye, oyo esungami na Nations unies, ezali moment ya ntina mpo na diplomatie ya Kenya mpe ezali ko questionner rôle ya Afrika oyo ezali se kokola na résolution ya ba crises internationales.

Haïti na mpasi, Kenya mpo na kobikisa?

Babalabala ya mboka-mokonzi ya Haïti ekómi esika ya mobulu oyo ekoki kokanga motema te. Ba gangs nde ezali ko contrôler jusqu’à 80% ya Port-au-Prince, mpe l’Etat ya Haïti ezali na mabolongo na yango, na makoki te ya kozongela contrôle. Koyiba, mobulu ya kosangisa nzoto mpe koboma bato ezali nsuka ya mokolo na mokolo ya bamilio ya bato oyo bakangami na ezalela ya nsɔmɔ. Ariel Henry, oyo mbala mingi batyolaka ye mpo na kozanga makoki na ye ya kozongisa molɔngɔ́, amonaka ete kokɔtela mikili mingi lokola nzela ya bomoi mpo na ekólo na ye.

Ezali na contexte oyo ya désespoir nde président Ruto azuaki décision ya ko répondre na recours ya Haïti. Na sanza ya nsambo 2023, Kenya epesaki likanisi ya kotinda bapolisi ya mibali 1 000 mpo na kosunga mampinga ya mboka, likambo oyo Conseil ya sécurité ya ONU endimaki na ebandeli ya sanza ya Ɔkɔtɔbɛ. Mpo na Nairobi, initiative oyo ezali kaka geste humanitaire te, kasi ezali signal clair ya rôle oyo Kenya ekani kosala na scène mondiale : oyo ya acteur oyo azali capable ya kosala ba interventions décisives au-delà ya ba frontières régionales na yango.

Ruto asalelaki libaku yango mpo na kondimisa lisusu bondimi ya mboka na ye mpo na kolendisa kimya mpe bokengi, nzokande asengi lisungi ya mosolo mpe ya logistique ya molongo mpo na kosala ete mission eye elonga. Asimbaki mpe ete lisungi ya Kenya ezali kaka eteni ya mwango mobimba oyo ezali na mokano ya kozongisa bomoko ya koumela na Haïti.

Makambo ya politiki mpe ya bokengi ya intervention ya Kenya

Atako geste ya Kenya ekoki komonana lokola altruiste, esengeli te koboya ba ramifications politiques ya intervention oyo. Mpo na président Ruto, ezali mpo na kolendisa image ya Kenya lokola pivot ya sécurité na Afrique mpe libanda. Nsima na kosala mosala monene na misala ya boyokani na Éthiopie mpe na Soudan du Sud, Nairobi ezali koluka kopanzana ya bopusi na yango libanda ya continent ya Afrika.

Kasi, kosala intervention na Haïti ememaka makama mingi. Mboka ezali vrai mabulu ya bokengi esika wapi ba missions internationales ya kimia mbala mingi elongi te. Intervention monene ya suka ya ONU, oyo esalemaki kobanda 2004 kino 2017 na lolenge ya Mission ya stabilisation ya Nations Unies na Haïti (MINUSTAH), esukaki na bifundeli ya bobukami ya makoki ya bomoto mpe kopalangana ya choléra. Na kondimáká kokamba mampinga ya sika na Haïti, Kenya ezali komitya na likama ya komona etuluku na yango moko kokangama na etumba moko ya mindɔndɔmindɔndɔ, epai kuna ntango mosusu bituluku ya bato mabe oyo bazali na bibundeli bazali na bisaleli malamu koleka bapolisi.

Président Ruto akosengela mpe kosala na maloba mabe ya mboka, na ba Kenya basusu balobi ete mbulamatari na bango esengeli yambo kosilisa mitungisi ya bokengi ya ekolo yambo na kobanda kosala ba aventures ya bapaya. Likama ya bitumba ya bateroriste ya Al-Shabaab mpe bitumba ya bikolo na nord ya Kenya ezali naino mikakatano minene mpo na mboka.

Diplomatie africaine liboso ya mikakatano ya mokili mobimba

Initiative ya Kenya efungoli mpe eleko ya sika mpo na diplomatie africaine. Mbala mingi, ba relégués na kozua lisungi to kosala ba rôles secondaires na ba missions internationales, ba pays africains ezali sikoyo kolakisa que bakoki kozala ba acteurs proactifs na gestion ya ba crises mondiales. Kenya ezali lisusu kosepela te na koyamba masolo na mabele na yango; azali mpe kotinda vision na ye ya kimia mpe libateli na mikili mosusu. Intervention oyo na Haïti ezali point de retour mpo na continent, epesi contre-narrative na représentation traditionnelle ya ba nations africaines lokola ba récipients passifs ya ba interventions occidentales.

Mpo na Ariel Henry, bokutani oyo na Ruto na Nairobi ezali na ntina ya stratégique. Alukaka kozua soutien ya communauté internationale mpo na ko stabiliser mboka na ye, kasi mpe ko légitimer gouvernement na ye, contesté na opposition oyo ezali ko décrire yango illegitime. Na kosala boyokani na Kenya, azali na elikya ya kolakisa ete andimi kosala nyonso oyo esengeli mpo na komema kimya, ata soki elingi koloba kobenga mampinga ya bapaya.

Kasi, etikali komonana soki intervention ya Kenya ekoki kopesa ba solutions concrètes na mikakatano ya Haïti, oyo ezwami na misisa makasi na ba décennies ya gouvernance ya mabe, pauvreté makasi mpe interférence mbala na mbala ya bapaya. Mikakatano ezali minene mpe lisolo ya ba interventions internationales na Haïti etondi na ba échecs. Pona mosala oyo elonga, ekosenga kotala kaka te na kozongisa molongo, kasi pe na kosunga ba institutions locales pe kosalela ba programmes ya développement ya mikolo milayi.

Kati na elikya mpe ntembe: avenir nini mpo na Haïti?

Kokɔtela ya Kenya, atako bato mosusu bakumisaka lokola litambe ya mpiko, elamusi mpe mwa ntembe. Mbala mingi, bato ya Haïti bango moko bamonisaki ete bazali kotyela makambo ya bapaya motema te, oyo bamonaka lokola mitindo ya néocolonialisme oyo ebombami. Kozanga confiance oyo ezali compréhensible, surtout soki totali histoire ya ba missions internationales na mboka, oyo tango mosusu ebebisi situation.

Ezali polele ete mpo na Kenya, mission oyo ezali libaku ya kobongisa image na yango na scène mondiale mpe ko consolider position na yango lokola leader ya sécurité na Afrique. Mpo na Haïti, ezali pari ya likama oyo ekoki kosalisa mboka ebalusa lokasa ya molili na lisolo na yango to kozongisa bampota ya kala.

En tout cas, bokutani oyo entre William Ruto na Ariel Henry ezali moment pivotal mpo na relation entre Afrique na Caraïbes. Déploiement ya ba forces ya Kenya na Haïti ezali symbole ya retour ya tendance : Afrique, oyo banda kala ezali sujet ya ba interventions internationales, ezali sikoyo ko se affirmer comme acteur capable ya kopesa ba solutions na ba problèmes mondiaux.