Ouganda: Explosion ya camion citerne oyo ebomi pene na Kampala, likambo ya mawa oyo ekoki ko éviter?

Na mokolo ya 22 Ɔkɔtɔbɛ 2024, likambo moko ya mawa esalemaki pene na Kampala, mboka-mokonzi ya Ouganda. Chanceur moko ememaki carburant epanzani nsima na kokweya na nzela ya Bombo, ebomi bato zomi na moko, kati na bango bana babale. Motuka ya monene ebandaki kotanga, mpe bafandi balukaki kozwa esansi liboso ete mɔtɔ ebima, mpe ebebisaki bisika mingi ya mombongo. Lolenge oyo ya drame ezongaka mbala na mbala na mawa nyonso na Afrika, epai kuna mbala mingi kozanga libateli etindaka bato bázwa makama ya ndenge wana.

Molɔngɔ́ oyo ebomaka bato

Likama liye lisalemaki ntango camion yango ezalaki kokende epai ya Gulu, engumba moko pene na 400 km na nord ya Kampala. Nsima ya likama yango, esansi ebandaki kotanga, kobenda nokinoki bafandi oyo bazalaki na mposa makasi ya kozwa mai yango ya motuya, atako likama ezalaki. Ekoki kozala ete mwasi moko oyo azalaki kotumba masangu pene na ye, abandisaki mɔtɔ na mɔtɔ na ye ya kolamba na nko te. Na boumeli ya mwa miniti, boule ya mɔ́tɔ ezindaki esika oyo ezalaki zingazinga, ebebisaki bandako minei oyo ezalaki na bamagazini libwa mpe ezokisaki bato mingi, bamosusu kati na bango bazalaki na ezalela ya mabe.

Ba risque eyebani, ba ignorer sécurité

Lolenge oyo ya likama ezali kolakisa lisusu makama oyo ekoki kobima na bozangisi pe bokumbi biloko oyo ekoki kozika mingi na bisika ya kofanda. Atako bakonzi ya Ouganda makebisi mpo na kopusana ata moke te pene na motuka ya esansi oyo ekweaki, mingi bayebi te makama oyo ekoki kobima mpo na bobola mpe kozanga kozwa bansango. Kozala na likama yango ezali kopesa nzela na bizaleli ya kozanga elikya, lokola baoyo balukaka kozongisa esansi, kozanga koyeba makama oyo ekoki kobima.

Bapolisi ya mboka bayanolaki nokinoki mpo na kobatela esika yango mpe kobimisa bato oyo bazokaki na balopitalo oyo ezalaki pene wana. Bolukiluki efungolamaki mpo na koyeba bantina ya sikisiki ya likama yango, atako bakonzi bazali naino kokakatana mpo na kolakisa mokumba ya mokumbi motuka to mokakatano ya masini. Likambo ya mawa yango ezali kotya ntembe na ba protocoles ya sécurité mpo na komema biloko ya likama na kati ya bisika oyo bato bafandi.

Likambo ya mawa oyo ekoki kopɛngolama?

Incident oyo ezali malheureusement cas isolé te. Bopanzani ya lolenge moko esalemaki na mikili misusu ya Afrika, epai wapi makama ya ba chaînes de carburant mbala mingi ebimisaka mɔ́tɔ oyo ebomaka mpo na kozanga bibongiseli ya malamu mpe boyangeli mabe ya makambo ya mbalakaka. Na Nigeria, likama ya ndenge wana na sanza ya Ɔkɔtɔbɛ 2024, bato koleka 140 bakufaki. Mokakatano oyo ezali na nsé na yango ezali kaka bokeseni kati na bato, oyo ezali kotinda bato oyo bazali na likama te bákɔta na bizaleli ya likama mpo na kobika.

Bakonzi bakutani na mikumba na bango

Liboso ya likama oyo, ba policiers ya Ouganda bazongeli ntina ya kolanda malako ya bokengi, mingi mingi na tango ya makama ya boye oyo etali biloko oyo ekoki kozika. Kasi, koleka masengi ya bokebi, motuna ya mokumba ya bakonzi mpe ya guvɛrnema mpo na kotambwisa makama yango ebimi. Esengeli kozala na mibeko ya makasi mpo na transport ya carburant mpo ete makambo ya mawa ya ndenge wana ezongela te, mpe esengeli kosala milende mpo na koteya bato ya mboka makama oyo ekoki kobima.

Likambo ya mawa ya engumba Kigogwa ezali lisusu ndakisa mosusu ya makama ya koboma oyo ekoki kobima na makama ya mituka ya citerne na Afrika. Kino ba mesures ya sécurité ekolendisama mpe ba campagnes ya sensibilisation ekotia mpo na koteya ba populations locales, makambo maye makolanda kosala perte ya vie oyo endimami te. Mbala mingi, bobola mpe kozanga mayele mosusu etindaka bato nyonso ya mboka báboya makama, mpe yango esalaka ete ezala mpasi mpo na kobuka zingazinga wana ya mabe.