Rwanda: Marburg aloni liwa – liwa ya 11, crise ya santé ya tension

Rwanda ezali na mpasi ya bokono ya virus ya Marburg oyo ebomaka bato, na 11e liwa. Uta cas ya yambo ezwamaki na suka ya sanza ya libwa, bato 27 bazwami na bokono. Epidémie, atako ekangami mpo na ntango oyo na mwa bitúká, ezali kotungisa na taux na yango ya liwa oyo ezali pene na 90% , sinisterly reminiscent of the Ebola virus. Bakonzi ya bokolongono bazwi mikano ya makasi mpo na kopekisa yango, kasi bokangami ya bato mingi ezwami naino mokano te. Nzokande, likambo ya mpasi ya monene ya kolɔngɔnɔ ya nzoto ezali kozela ekólo yango.

Marburg, elili oyo ezali koya ya Ebola

Marburg, ndeko ya ndeko ya penepene ya virus ya Ebola oyo eyebani mingi, ezali virus ya filovirus oyo ezwamaka mingi, ezwamaka na nzela ya mai ya nzoto mpe ya boyokani ya penepene. Bilembeteli, mpe ndenge moko, ezali fièvre hémorragique, kosanza mpe diarrhee makasi, elongo na choc systémique ya mbangu. Soki lisalisi ya nokinoki ezali likambo ya ntina mingi mpo na kobika, ba infrastructures ya santé, oyo mbala mingi esili kozindisama na mikili ya Afrika oyo ezwami na lolenge ya bokono oyo, ezali mbala mingi te na makoki ya kokamba boyei monene ya bato ya maladi.

Taux ya liwa ya Marburg’s alarming – pene na 88% – ekomisaka épidémie oyo mingi mingi kobanga. Uta na ngonga ya yambo ya bokono boye, bakonzi ya Rwanda basalaki elongo na Organisation mondiale de la santé (OMS) mpe na ba Centres africains ya contrôle mpe prévention ya bokono (Afrique CDC) mpo na kopekisa bopanzani. Kasi, lokola bato 11 bakufi kati na bato 27 oyo bazwamaki, bato mingi bazali naino kotya ntembe na bokasi ya bibongiseli yango.

Ba mesures intensifiées ya prévention

Afrika ya Est, oyo emeseni na mikakatano ya bokolongono, ezali koluka kozwa mateya na bokono ya kala, mingi mingi oyo ya Ebola na Afrika ya Wɛsti oyo ebebisaki mikili lokola Sierra Leone mpe Liberia kati na 2014 mpe 2016. Kasi, mokakatano ezali kaka monene. Gouvernement ya Rwanda ebakisaki makasi ba campagnes na yango ya sensibilisation na ba régions oyo ezwaki mpasi. Ba équipes ya santé ezali kotambola na ba communautés mpo na koyeba mpe ko isoler ba cas ya sika oyo ekoki kozala, kasi mpasi ya mosala ezali na ndenge bokono oyo ezali noki mpe mbala mingi ebebisaka.

Ba quarantines ciblées ezali kosalama mpo na kopekisa bopanzani na bisika biye bizali na bokono mingi, nzokande bato koleka 200 baye bazalaki na boyokani na baye bazwaki mpasi bazali kolandelama malamu. Kasi, ba mesures nationales ya contention epesamaki te, mbala mosusu mpo na kobanga ba repercussions économiques mpe sociales oyo confinement ya boye ekoki kobimisa. Bakonzi bazali ko compter na collaboration ya ba populations locales pona kolanda ba directives pe ko limiter ba risque.

Communauté internationale oyo ezali na bokengi

Rwanda, atako eyano ya yambo emonanaki ete ebongi, etikali na bokengeli ya makasi ya bikolo. Bozalani ya mboka eye na République démocratique du Congo (RDC), epayi wapi bokono ya Ebola esakolamaki kala mingi te, etungisi bato ya mayele. Ba frontières poreuses, esangani na mobilité ya population, ekoki kobebisa situation, mingi mingi lokola ba infrastructures médicales locales ezali déjà kobunda mpo na ko gérer ba cas ya lelo.

OMS mpe bibongiseli misusu ya bokolongono bisangisi makoki, kaka te mpo na kosunga basali ya minganga ya Rwanda, kasi mpe mpo na kosala bolukiluki na bisika mpo na kososola malamu kopalangana ya virus mpe kopekisa bokono mosusu. Sikawa, ezali na lisalisi ya sikisiki te mpo na Marburg, mpe milende na yango etali mingi lisalisi ya bilembo mpe lisungi ya mobeli.

Eyano ya etuka mpe mikakatano oyo ekoya

Bopanzani ya ba virus lokola Marburg mpe Ebola na etuka eye ezali kolakisa fragilité ya ba systèmes ya santé na Afrique centrale mpe ya Est. Atako milende ezali kosalama mpo na kotonga makoki ya bisika, bozangi ya basali, nkisi mpe bisaleli ya monganga etikali mikakatano minene mpo na boyangeli malamu ya mikakatano. Longola yango, kozanga biloko mpo na bolukiluki mpe kosala mangwele to bankisi ya sikisiki ezali kopesa mpasi lisusu na etumba mpo na kobundisa lolenge oyo ya maladi.

Atako bokono yango ekómi naino na bonene ya kobebisa te, bato ya mayele bazali kobanga ete soki basaleli yango na ndenge ya mabe to soki basali yango retard ekoki komema ete epalangana nokinoki mpe oyo ekoki kopekisa yango te. Yango wana, bokebi etikali na ntina, kaka mpo na Rwanda te, kasi mpe mpo na etuka mobimba, oyo esengeli kokutana na likama ya bokolongono oyo ezali kosila te mpe oyo ekoki kobebisa.