Soudan: Bitumba ezali koleka, ba cuisine ya communauté ezali kobunda mpo na kobatela biloko ya kolia

Soudan ezwi lisusu mobulu makasi, mpe ezali kolɛmbisa milende ya kosalisa bato na mboka yango. Lokola bitumba kati na mampinga oyo ezali kowelana ezali kokoba kozanga kokita, biloko ya ntina mingi ezali kokwea, mpe basivili bafuti ntalo monene. Kati na mbuma mingi ya etumba oyo ezangi nsuka, bozangi bilei ezali koyokama mingi koleka liboso, na ba cuisine ya bato ya mboka pene na kokwea sikawa.

Etumba ebebisaka kozanga bilei

Uta ebandeli ya mbonge oyo ya sika ya bitumba na Soudan, mobulu ememi na crise monene ya bosungi bato. Bazando ebebi, ba réseaux ya fourniture ezali kobukana, mpe basali bilanga, oyo bakangami na bisika ya bitumba, bakoki lisusu kolona mabele na bango te. Yango wana, kozwa bilei ekómi mokakatano monene mpo na bato. Na bingumba oyo ebebisami na babɔmbi, mwa ba cuisine ya communauté oyo etikali ezali kobunda mpo na kopesa ata bilei moko na mokolo mpo na bankóto ya bato oyo balongolami na bandako na bango.

Ba cuisine wana, oyo mbala mingi etambwisami na ba ONG mpe ba volontaires ya mboka, ekomi nzela se moko ya bomoi mpo na mingi ya bato ya Soudan oyo bakangami. Kasi biloko ya kolya ezali kokita nokinoki, mpe kotinda bilei ya ntina ezali kokóma likoki te na bisika oyo etumba yango ezwi mpasi mingi. Mokambi moko ya moko ya ba cuisine wana oyo esalemi na mayele alobi boye: “Tozali na biloko mingi te ya kopesa, mpe minoko mingi ya koleisa.”

Kozwa bilei ezali kokóma mpasi mingi

Likambo yango ezali mpenza kobangisa na bingumba oyo ezwami mingi, na ndakisa Khartoum mpe Omdurman, epai mobulu yango ezali kosala ete bápesa biloko na bazando te. Bitumba makasi epekisaka kaka te ba convois ya lisungi ya bato ekende, kasi mpe basali bilanga kobimisa mbuma nyonso. Litomba na yango: bamilio ya bato bazali na likama ya kokufa nzala, mpe ntalo ya bilei ezali kopanzana na bisika moke oyo bilei ezali naino.

Engebene Programme mondial ya biloko ya kolia (PMA), bamilio zomi ya bato ya Soudan bazali sikawa na likama ya nzala. Moko ya bamonisi ya PAM na mabele alobaki boye: “Tozali kokutana na mokakatano oyo esalemá naino te.” “Soki bikólo mosusu ekɔta nokinoki te, nzala ekotungisa bisika nyonso na boumeli ya mwa bapɔsɔ.”

Soutien international ekoki te

Atako masengi ya lisalisi ezali se kobakisama, eyano ya lisanga ya mokili mobimba etikali, mpo na ntango oyo, mingimingi ekoki te. Nations unies mpe mangomba mingi oyo ezali ya Leta te (ONG) emeki kopesa lisalisi ya nokinoki, kasi mobulu yango ezali kopekisa milende na bango. En plus, fatigue internationale liboso ya conflit oyo ewumeli ekitisaki makoki ya ko mobiliser ba ressources. Bozwi ya ba civils ezali na ndelo mpo na bitumba mpe ba blocages militaires, kotika bisika minene ya mboka kozanga lisalisi moko.

Ba sanctions économiques mpe kobebisa ba infrastructures e lembisa lisusu mboka oyo esi ezali très vulnérable. Bitúká mobimba ekatani na mokili mobimba, mpe ba nzela ya lisungi oyo emonanaka mingi te oyo ezali na libateli ekoki lisusu te mpo na kokokisa bonene ya bamposa.

Population oyo esili kopema

Na mabele, likambo ezali ya somo mpo na ba populations ya Soudan, oyo esengeli kaka te kobika na ba bombe mpe masasi ya croix, kasi bamonaka mpe makoki na bango kokauka mokolo na mokolo. Kozanga bilei mpe mai, elongo na kozanga libateli oyo epalangani mingi, ezali kobimisa ezalela ya kozanga elikya na ekólo mobimba. Bankóto ya bato bazali koluka kokima na bisika oyo ezali na libateli to komibomba na bakaa ya bato, oyo mbala mingi esilá kozala na bato mingi mpe ezangi biloko.